آشنایی با عوامل مهم در بیماریهای کبوتر

کبوتر سالم كبوتری است كه در حالت طبیعی آرام با درجه حرارت معتدل و نبضی منظم و ظاهری طبیعی باشد اما كبوتر بیمار را با اولین نگاه می توان شناخت زیرا افسرده بوده و از دیگر كبوترها گوشه گیری می كند ، غذا نمی خورد و حالت مدفوع و ادرار آن طبیعی نیست و درجه حرارت بدن و نبض و تنفس آن نیز متغیر است.

عوامل بیماری زا به دو بخش تقسیم می شوند:

- عوامل مستعد كننده ی بیماری
- عوامل اصلی بیماری

عوامل مستعد كننده در ابتدا مقاومت بدن را كاهش داده و پرنده را مستعد بیماری می كند ولی عوامل اصلی موجب تظاهر بیماری در بدن پرنده می شود.

عوامل مستعد كننده ی بیماری در پرنده:

1- سن كبوتر
معمولا برخی بیماری ها در جوجه ها بیشتر از پرنده بالغ مشاهده می شود و برخی دیگر از بیماریها پرنده بالغ را بیشتر مبتلا می نماید.

2- جنسیت كبوتر
برخی بیماری ها به علل مربوط به فیزیولوژی پرنده در جنس ماده و برخی در جنس نر بیشتر اتفاق می افتد.

3- تغییرات جوی و محیطی
تغییرات جوی و محیطی مخصوصا در هنگامی كه پرنده از یك محیط با آب و هوای گرم به محیط دیگری با آب و هوای سرد منتقل می شود میتواند مستعد بیماری در پرنده باشد.

4- عوامل وراثتی
در مورد وقوع برخی از بیماریها در پرنده ، زمینه ارثی در آن لازم است

5- بیماری ها
در برخی موارد تعدادی از بیماریها می تواند زمینه ساز وقوع بیماری دیگری در پرنده باشد

عوامل اصلی بیماری:

عوامل فیزیكی (مانند افتادن از بلندی یا تصادف) ، عوامل شیمیایی (مانند خوردن سموم دفع آفات نباتی یا حیوانی) ، عوامل غذایی( مانند كمبود برخی مواد معدنی یا عدم تعادل در جیره ی غذایی) ، عوامل عفونی( مانند باكتری ها ، ویروس ها ، قارچ ها و عوامل عفونت زا) ، عوامل انگلی (مانند كرم های دستگاه گوارش و تنفس)

تشخیص بیماری

داشتن سابقه ی درمانی از پرنده برای تشخیص بیماری آن بسیار لازم و ضروری است. مشاهده ی دقیق رفتار و حالات كبوتر بیمار قبل از این كه در دست گرفته شود بسیار مهم است و با مشاهده ی وضع عمومی كبوتر ، حالت پرها ، میزان و عمق حركات تنفس می توان سریعتر میزان سلامتی آن را ارزیابی نمود

حالت پوست در پرنده نیز میتواند بیانگر نوع بیماری در آن باشد. پوست پرنده درخشندگی خاصی دارد و پوست خشن و غیر درخشنده میتواند دلیل بر وجود آلودگی با كرم های روده ای باشد.

غشای مخاطی و ملتحمه ی چشم ها و پلك ها نیز مهم است و در حالت طبیعی رنگ آن به رنگ صورتی پر رنگ می باشد. پرخونی این غشا میتواند دلیل بر وجود بیماری در معده یا كبد باشد و پرخونی شدید دلیل بر وجود تب در پرنده است. چنانچه غشای مخاطی به رنگ زرد باشد دلیل بر وجود بیماری كبدی است و در صورت كم رنگی و رنگ پریدگی در غشای مخاطی چشم می تواند دلیل بر وجود سوء هاضمه و اشكال در دستگاه گوارش باشد

به عنوان اولین اقدام جهت بررسی وضعیت عمومی پرنده باید به قسمتهای: سر ، نوك، سوراخ های بینی، حفره دهان ، حنجره و نای پرنده توجه كرده و آنها را از نظر سلامت ظاهری بررسی نمود. با دمیدن بین پرهای بدن وضعیت پوست و وضع عضلات را مشاهده كرد. حالت و شكل پرها نیز اهمیت دارند. شل بودن عضلات سینه می تواند دلیل بر وجود بیماری مزمن در پرنده باشد. به شكم پرنده نیز باید توجه كرد و برای معاینه ی آن باید از نوك انگشتان استفاده نمود وجود برخی از تومورها را در این ناحیه می توان اینگونه احساس كرد. مخرج پرنده نیز از جمله قسمتهایی است كه باید مورد معاینه و مشاهده قرار گیرد.

درجه حرارت بدن كبوترها در حالت طبیعی معمولا بین 41 تا43 درجه است و تنفس آرام و پیوسته انجام می شود. تعداد تنفس آنها در حالت طبیعی بین 16 تا 36 بار در دقیقه انجام می شود.

مراقبت های عمومی از كبوترهای بیمار

علاوه بر داروهایی كه برای درمان بیماری ها توسط دامپزشك برای پرنده بیمار تجویز می شود ، مراقبت های عمومی از پرنده بیمار نیزاهمیت فوق العاده ای دارند كه در ادامه مطالب به آنها اشاره شده است:
- حفظ درجه حرارت مناسب محیط
- تمیز كردن روزانه قفس پرنده
- پرنده را باید از گرد و خاك ، سرمای هوای خشك، كوران و در معرض باد بودن ، گرمای زیاد و تابش مستقیم نور خورشید محافظت كرد
- تحریك اشتهای پرنده توسط غذاهای متنوع و گوناگون
- تعویض روزانه آب و استفاده از دان تازه كه عاری از گرد و خاك و پوسته باشد. همچنین دان های خراب را از ظرف دان پرنده باید خارج كرد